Die Erndte – nieznany wrak na wschód od Łeby

Die Erndte – nieznany wrak na wschód od Łeby

W dniach 24-28 marca 2014 roku okręt hydrograficzny ORP Arctowski z Dywizjonu Zabezpieczenia Hydrograficznego Marynarki Wojennej wykonywał prace pomiarowe na planowanej trasie żeglugowej RSP-04.

Prace te miały na celu zebranie danych batymetrycznych z wyznaczonego akwenu, zachowując 100% pokrycie dna. W badaniach wykorzystano echosondę wielowiązkową (multibeam echosounder) i sonar holowany wysokiej rozdzielczości. W wyniku przeprowadzonych prac pomiarowych uzyskano pełny rozkład głębokości w akwenie o wymiarach 5 mil morskich na 4 mile morskie oraz wykryto dwa nowe wraki o długości 35m i 44m.

Dość duże wraki leżące na stosunkowo płytkich wodach (ok 22m – 25m głębokości) i w odległości około 15 mil morskich od Łeby świadczą o tym iż dno Morza Bałtyckiego wciąż skrywa wiele tajemnic.

Teraz należało ustalić tożsamość owych wraków. Szczególnie ciekawie wyglądał mniejszy wrak. Obraz sonarowy ukazywał całą jednostkę leżącą na stępce, przechyloną lekko na prawą burtę. Na wraku dało się zauważyć nadbudówkę umiejscowioną na śródokręciu oraz rozmaite elementy wyposażenia znajdujące się na pokładzie. Świetny wręcz stan zachowania wraka zważywszy na płytką wodę, na której spoczywał (dno ok. 22 metrów), nasuwał myśl iż jest to jednostka z okresu drugowojennego lub powojennego. Nic bardziej mylnego…..

Wrak zobrazowany przy pomocy echosondy wielowiązkowej (multibeam)

Na wskazówkę, która pomogła mi rozwiązać zagadkę tożsamości wraku, trafiłem w starych ostrzeżeniach nawigacyjnych pochodzących z 1899 roku. Otóż jedno z owych ostrzeżeń odnosiło się do zdarzenia, które miało miejsce w rejonie, w którym zalegał interesujący mnie obiekt :
”Niemiecki rząd przekazał zawiadomienie, datowane na 24 czerwca 1899 roku, iż u wybrzeży Pomorza leży wrak parowca, od którego Osieki leżą w namiarze południowym, w odległości 8 mil, a latarnia morska Rozewie leży w namiarze E.S.E. Przybliżona pozycja: szerokość geograficzna 54º54’0”N, długość geograficzna 17º52’10”E.”

Według informacji podanych w ostrzeżeniu parowiec zatonął niecałe 2 mile od miejsca, gdzie współcześnie leży wrak. Biorąc pod uwagę fakt, iż ORP Arctowski dokonał 100% pokrycia terenu sonarem i nie wykryto żadnych innych obiektów w pobliżu, parowiec z ostrzeżenia musiał być naszym wrakiem. Mając podaną datę zawiadomienia, sięgnąłem do niemieckich materiałów traktujących o wypadkach na morzu, aby sprawdzić, czy coś wydarzyło się w tym okresie i w tym rejonie. I tak pod datą 14 czerwca 1899 znalazłem informację o zatonięciu parowca DIE ERNDTE, która to katastrofa wydarzyła się 8 mil morskich od Osiek.

DIE ERNDTE został zwodowany w szczecińskiej stoczni Vulcan w październiku 1863 roku, numer stoczniowy 43. Był to stalowy, towarowy parowiec o długości 37.66 m, szerokości 5.64 m, pojemności BRT 151 t, NRT 109t, wyposażony w 3 maszty oraz jedną 3-płatową śrubę, którą napędzała pozioma maszyna parowa podwójnego rozprężania o mocy 160 Psi. W 1864 DIE ERNDTE został zakupiony przez armatora J.T Daegelow, Stolpmunde, w celach obsługi trasy Szczecin – Ustka. Kolejni właściciele: 1870 – Theodor Gribel, Stettin.1877 – Eduard Haubuss, Stettin.1895 – Jorg Lorentzen, Apenrade.

W 1899 DIE ERNDTE był własnością Stralsund Dampfschiffahrts GmbH Fr. Bottcher, a w swój ostatni rejs z ładunkiem desek świerkowych wyruszył z Królewca do Szczecina.14 czerwca wieczorem, podczas silnej burzy, zatonął nagle około 8 mil morskich od brzegu na wysokości wioski Osieki. Z siedmiu marynarzy, sześciu uratowało się i na łodzi ratunkowej dotarło do brzegu.

Zgodnie z orzeczeniem Urzędu Morskiego w Szczecinie z 12 lipca 1899 r. nie znaleziono żadnego wiarygodnego wyjaśnienia nagłego zatonięcia parowca.

Na wraku udało nam się pierwszy raz zanurkować 13 czerwca 2015 roku, a więc w przeddzień 116 rocznicy zatonięcia i lekko ponad rok od odkrycia przez MW. W ładowni do dziś można zobaczyć ładunek świerkowych desek, a w pozostałościach nadbudówki na podłodze wciąż znajduje się terakota. Ze względu na głębokość maksymalną 22 metry wrak jest bardzo przyjazny nawet dla początkujących płetwonurków.